De top 7 van de beste boeken over microbiologie 2025

Microbiologie is een biologische wetenschap. Bij microbiologie wordt micro-organismen onderzocht, denk hierbij aan bacteriën, gisten en virussen. Over deze onderzoeken zijn diverse boeken geschreven.

Voor deze pagina heb ik de 7 beste boeken over microbiologie voor je op een rij gezet. Ondanks hetzelfde onderwerp zijn de boeken zeer divers. Om je een goed beeld te geven van de boeken, heb ik naast een boekomschrijving ook een link van Bol.com geplaatst. De link geeft veel extra informatie over het boek, waaronder de waardering en de recensies van de lezers. Via de link kun je het boek eenvoudig en snel bestellen. Een goed alternatief voor Bol.com is Bookspot.nl

Stel, je bent een virus

Onvoorstelbaar lang voordat er mensen waren, bestonden er al virussen op aarde. Het zijn meer dan ziekmakers: er zijn ook virussen die je juist gezond helpen houden, en ze spelen een essentiële rol in de evolutie van het leven, de ecologie van de planeet, en de menselijke geschiedenis.

Dit handzame en humoristische boekje laat zien wat het betekent om een virus te zijn. Wetenschapsschrijver Bart Braun brengt je up to speed over de invloed van virussen op de atmosfeer, batterijen die door virussen gebouwd zijn, duizenden jaren oude virussen die ineens ontdooiden en hun gastheer ziek gingen maken en nog veel meer. En passant houdt hij een pleidooi voor een jaarlijkse coronadag, een wereldwijd gastherenonderzoek en, het belangrijkste: menselijke bescheidenheid.

Bart Braun studeerde biologie en is wetenschapscommunicatie-adviseur bij Naturalis. Eerder schreef hij ‘Nieuwe Dieren’ en ‘Wat de Weegschaal niet vertelt’ (Nieuw Amsterdam).

De onderwereld van de tuin

In De onderwereld van de tuin daalt Romke van de Kaa af in de wereld van larven, wormen, schimmels, bacteriën, amoeben en geleedpotigen. Anekdotes en humor maken dit boek tot een feest om te lezen. (197)

In ‘De onderwereld van de tuin’ verdiept Romke van de Kaa zich in de ondergrondse gemeenschap van larven, wormen, schimmels, bacteriën, amoeben en geleedpotigen. Dat die gemeenschap bestaat zal niemand verrassen, maar dat alle aanwezigen in die microkosmos druk met elkaar communiceren is ronduit verbazingwekkend.

Werkend in de tuin vang je een glimp op van deze verborgen gemeenschap, maar het blijft lastig om er volledig in door te dringen. En toch – terwijl je met je handen in de grond zit, kom je tot nieuwe inzichten en met de geur van verse aarde in je neus begin je te beseffen dat er onder je voeten misschien nog wel meer tuin is dan daarboven.

Sterker nog: zonder dat wemelende leven onder het maaiveld zou plantengroei überhaupt niet mogelijk zijn.

Het onzichtbare leven

Een perfecte uitleg over micro-organismen en hun samenhang met immuniteit, intoleranties en allergieën, geschreven in een heel toegankelijke stijl en wetenschappelijk onderbouwd.

Wat Giulia Enders deed voor de darmen doet dr. Markus Egert met Het onzichtbare leven voor bacteriën.

Dr. Markus Egert beschrijft de evolutie en het belang van micro-organismen, van de prehistorie tot nu. Zelfs als je obsessief met hygiëne bezig bent, zitten je lichaam en je leefomgeving vol met tienduizenden verschillende micro-organismen. Zo leven er veel meer bacteriën in de gemiddelde keuken dan op de meeste wc’s; brengt een zoen miljoenen bacteriën over; en bevat een keukenspons die een week is gebruikt net zoveel bacteriën als je aantreft in menselijke ontlasting – wel tot 54 miljard per vierkante centimeter…

In dit fascinerende en grappige boek toont Egert hoe micro-organismen zich hebben ontwikkeld, en legt hij uit waarom er bijvoorbeeld zoveel meer ziektekiemen in je wasbak zitten dan op je wc-bril. Hij behandelt ook onze moderne angst voor bacteriën, waarbij blijkt dat hoewel sommige ziekteverwekkend zijn, vele andere onze goede gezondheid en welzijn ondersteunen en bevorderen.

‘Een enerverende reis in de wereld van bacteriën.’ Der Spiegel

Basisvaardigheden Microbiologie

Basisvaardigheden Microbiologie is een multimediale leermethode waarmee basisvaardigheden uit de praktijk van het microbiologie laboratorium worden aangeleerd. De methode bestaat uit een werkboek met daarin een groot aantal experimenten verdeeld over twaalf thema’s en wordt ondersteund met zelftests en action mazes.

In deze zesde editie zijn de voorschriften nog meer geïllustreerd met foto’s. In hoofdstuk 6 Identificatie van micro-organismen is de Kligler-ijzeragartest vervangen door de Triple Sugar Iron (TSI) agartest. De lysine decarboxylatietest is extra aan dit hoofdstuk toegevoegd. Het hoofdstuk Voedingsmiddelenmicrobiologie is herzien en verder uitgebreid. Naast de melkzuur en alcoholfermentatie is het microbiologisch onderzoek aan voedingsmiddelen uitgebreid.

Het mesofiel aeroob kiemgetal wordt bepaald in gehakt, shoarma en döner kebab (experiment 46). HACCP komt aan de orde in experiment 47 Enterobacteriaceae in kant-en-klaar maaltijden. Het salmonella onderzoek is gehandhaafd in experiment 48 Grensreactie op Salmonella in kipproducten. Nieuw is het experiment 49 waarin onderzoek wordt gedaan naar coagulase-positieve staphylococcen in garnalen. In experiment 50 wordt hygiëneonderzoek gedaan met RODAC-plaatjes en swabs.

De microbemens

De mens is een wandelend ecosysteem. Ons leven lang verschaffen we de juiste omstandigheden aan een gigantische gemeenschap van micro-organismen in ons lichaam. Toch zien we microben voornamelijk als veroorzakers van ziekte en bederf en proberen we ze juist uit alle macht te verdelgen met antibiotica en ontsmettingsmiddelen.

Maar we kunnen er niet omheen. Vanaf de kolonisatie van ons lichaam bij onze geboorte tot de ontbinding na onze dood: bacteriën spelen een onmisbare rol in ons leven. Deze cruciale rol wordt in De microbemens op onnavolgbare wijze onder de loep genomen.

Microben zijn net mensen: ze zoeken naar eten, hebben seks en wisselen van lifestyle. Wij treden op als hun gastheer. We lezen waar ze in ons lichaam zitten, hoe we ze voeden en wat zij ons bieden. We blijken niet meer dan een slaaf te zijn van onze microben, we moeten onze eetlust de baas zien te worden en ons bevrijden van onze onzichtbare ketenen.

Als een ware microbenmeester moeten we in deze moderne tijd niet te eenzijdig en ongericht inzetten op het verdelgen van de microben – met opkomende immuunziekten en antibioticum resistentie als gevolg. Microbenmissionaris Remco Kort brengt gezonde bacteriën naar het Afrikaanse continent, waar gezonde drinkyoghurt wordt gemaakt. We reizen met hem mee.

Eindelijk, na meer dan drie eeuwen duisternis, krijgen microben de erkenning die ze verdienen. Vanaf nu staan ze vol in de schijnwerpers. We zullen ze nooit meer over het hoofd te zien.

De weerzinwekkende wetenschap van jou en je 100.000 stiekeme huisgenoten

Weet jij welke verschrikkingen zich in jouw huis verbergen? Wat je allemaal ongemerkt achterlaat op de plekken waar je geweest bent? En welke bacteriën en virussen je verspreidt? Je ziet ze niet met het blote oog, maar ze zijn er wel! En ze zijn met veel. Je hebt misschien wel 100.000 stiekeme huisgenoten!

Hoog tijd dus om ze te leren kennen. Wist je bijvoorbeeld dat je elke minuut 40.000 dode huidcellen afstoot? Dat er overal piepkleine spuug- en snotsporen liggen? Dat vlooien wel 20 cm hoog kunnen springen en 40 cm verderop kunnen landen? En dat je met meer dan een miljoen mijten je bed deelt?

Na het lezen van dit boek heb je vast overal jeuk, maar heb je jouw stiekeme huisgenoten wel een stuk beter leren kennen. Je zult je in ieder geval nooit meer alleen voelen…

Allemaal beestjes

We dragen zo’n 1,5 kilo beestjes met ons mee. Ze verteren een deel van het voedsel in onze darmen, ze produceren vitamines en ze zorgen voor een schone en gezonde huid. Ze assisteren en reguleren ons immuunsysteem en hebben zelfs invloed op ons gedrag.
Deze micro-organismen zijn met veel: met drie keer zoveel als onze eigen lichaamscellen. En omdat we onze volledige evolutie met hen zijn opgetrokken, zijn onze lichamen gewend geraakt aan hun aanwezigheid. Sterker nog, we zijn van ze afhankelijk.

In ‘Allemaal Beestjes’ gaat Jop de Vrieze op safari door zijn eigen lichaam. Hij introduceert op heldere wijze de belangrijkste bewoners en laat zien hoe ze geraffineerd met ons lichaam samenwerken om talloze aspecten van ons leven mogelijk te maken. Hij zoekt de grenzen op van de huidige wetenschappelijke kennis en beantwoordt praktische vragen zoals:

• Zouden we minder vaak moeten douchen en viezer moeten leven?
• Hoe lang blijven de effecten van een antibioticakuur zichtbaar in ons microbioom?
• Waarom waarschuwt men dat het Westerse eten te hygiënisch is geworden?
• Wat is de bedoeling van probiotische drankjes zoals Yakult? En werken ze überhaupt?
• Wat zou een microbioloog je adviseren over het grootbrengen van je kinderen?

Wie dit boek leest is nooit meer alleen!