De top 7 van meer indrukwekkende boeken over de holocaust 2024

De Holocaust, een van de meest duistere hoofdstukken in de geschiedenis van de mensheid, markeert een periode van onvoorstelbaar leed en verlies tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tussen 1941 en 1945 werden miljoenen onschuldige mensen slachtoffer van systematische genocide onder het naziregime van Adolf Hitler. De meedogenloze uitroeiing van Joden, maar ook van andere bevolkingsgroepen zoals Roma, gehandicapten en politieke dissidenten, vond plaats in concentratie- en vernietigingskampen verspreid over Europa.

Deze zwarte bladzijde in de geschiedenis heeft diepe littekens achtergelaten en vraagt om een permanente herinnering aan de slachtoffers en een grondige reflectie op de duistere krachten die tot deze tragedie hebben geleid. Een belangrijke manier om dit te doen, is door middel van literatuur die de verhalen vertelt van degenen die het ondenkbare hebben doorstaan en de gruwelijkheden van de Holocaust heeft vastgelegd.

Op deze pagina vind je de meest indrukwekkende boeken die deze tragische periode belichten. Om je een goed beeld te geven van de boeken heb ik naast een boekomschrijving ook een link van Bol.com geplaatst. De link geeft veel extra informatie over het boek.

Overleven na de Holocaust

Ruth Gruener is pas vijf jaar oud als Duitsland Polen binnenvalt. Als Joods gezin zijn zij en haar ouders constant in gevaar en ze moeten dan ook jarenlang onderduiken. Ruth en haar ouders weten de oorlog te overleven en zijn dolgelukkig om weer vrij te zijn, maar worstelen met het herpakken van hun levens. Nu ze in Polen niets meer te zoe¬ken hebben, vertrekken ze naar Amerika, voor een nieuwe start. Daar blijft Ruth vechten tegen de nachtmerries en flashbacks van haar le¬ven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Overleven na de Holocaust is niet alleen het aangrijpende verhaal van een Joods meisje in de Tweede Wereldoorlog, maar laat ook zien met wat voor moeilijkheden iemand te maken krijgt in de lange nasleep van een groot trauma. Ruth Gruener is de vrouw van Jack Gruener, de hoofdpersoon uit het boek De jongen die tien concentratiekampen overleefde.

De Holocaust

Een nieuw standaardwerk over de plek van de Holocaust in ons collectieve bewustzijn.

De beslissende gebeurtenis van het twintigste-eeuwse Europa – de uitroeiing van miljoenen Joden – is herdacht, geïnstitutionaliseerd en verankerd in ons collectieve bewustzijn. Maar in deze genuanceerde en scherpzinnige nieuwe geschiedenis betoogt Dan Stone, hoogleraar moderne geschiedenis en directeur van het Holocaust Research Institute, dat de ware dimensie van de door de nazi’s aangerichte verschrikking in onze huidige herdenkingscultuur onbedoeld terzijde wordt geschoven.

Dit is deels te wijten aan de misvatting dat de Holocaust volledig in vernietigingskampen plaatsvond, en deels aan een gebrek aan bereidheid om de realiteit onder ogen te zien dat de Holocaust niet had kunnen plaatsvinden zonder de hulp van talrijke staten en actoren die niet gelieerd waren aan het naziregime. Gestructureerd rond vier thema’s – trauma, collaboratie, genocidale fantasie en naoorlogse gevolgen – demonstreert Stone dat we, willen we de misdaden begrijpen, voor de oorzaken ver vóór en wat betreft de gevolgen ver ná de oorlog moeten kijken. De Holocaust is een diepgravend en onmisbaar onderzoek naar een trauma dat tot op de dag van vandaag nazindert.

Architect van de Holocaust

Heinrich Himmler, één van de grootste massamoordenaars aller tijden en architect van de holocaust, was afkomstig uit een conservatief katholiek Beiers gezin. Himmler en zijn SS waren verantwoordelijk voor de moord op meer dan 6 miljoen Joden. Hierover wisten de geallieerden tijdens de oorlog meer dan zij wilden toegeven. De Britten hadden namelijk de geheime communicatiecodes van de SS gebroken en wisten dus wat er speelde. Tegen het eind van de oorlog probeerde Himmler er alles aan te doen om aan gevangenschap te ontsnappen. Hij ontmoette in het diepste geheim de geallieerden en zelfs een vertegenwoordiger van het Joods Wereldcongres.

Oorlogsjaren – De Holocaust in beeld

Dit boek en deze twee dvd’s onthullen vele misdaden van de nazi’s die tot de verschrikkingen van de holocaust behoren. Zo geeft het boek Globus en de Holocaust alle details over de carrière van SS’er Odilo ‘Globus’ Globocnik. Als commandant in het Poolse Lublin was hij verantwoordelijk voor de georganiseerde moord op zo’n twee miljoen mensen. De documentaire Genocide, Simon Wiesenthal Collection bevat persoonlijke verslagen en unieke archiefbeelden van de onmenselijke behandeling die Joden en zigeuners in de Tweede Wereldoorlog ondergingen.

De docu Unseen Holocaust brengt met lang verborgen gebleven fi lmopnamen de massamoorden in beeld van de zogeheten Einzatsgruppen, de allerwreedste doodsescaders van Hitler. De zeer indringende beelden en verhalen in deze box maken eens te meer duidelijk hoe gruwelijk de holocaust werkelijk is geweest.

Verbum Holocaust Bibliotheek – Verdoezeld verleden

In veel gevallen is het duidelijk wie de slachtoffers van de Holocaust waren. In het geval van Josua Ossendrijver is dat lange tijd onduidelijk geweest. Op 67-jarige leeftijd heeft hij de ontdekking gedaan die zijn leven veranderde. Tot dat moment heeft Josua altijd een ‘unheimisch’ gevoel gehad. Hij voelde dat er iets niet goed zat. In Verdoezeld verleden gaat Josua op zoek naar zijn wortels. Josua Ossendrijver (Rotterdam, 9 november 1943, geboren als Klaas Slegt) heeft vanaf 1967 in het basisonderwijs gewerkt. Eerst als onderwijzer, vanaf 1970 als directeur van een basisschool in Rijnmond.

Holocaust door kogels

e opvolger van Claude Lanzmann, de Franse pater Patrick Desbois, trekt verder naar het oosten dan zijn voorganger. Hij is op zoek gegaan naar nog levende getuigen van de moord op naar schatting 1,5 miljoen Joden in afgelegen dorpen in Oekraïne, een moord die soms wordt aangeduid als de vergeten Holocaust. De meeste slachtoffers kregen de kogel, vele werden levend begraven.

Desbois’ fascinatie voor deze gruwel gaat terug op de verhalen van zijn opa, die als Franse soldaat in het nazikamp Rava-Ruska in Oekraïne was opgesloten. De burgemeester van Rava-Ruska toonde de kleinzoon de massagraven en bracht hem in contact met tientallen getuigen. Dit werd de start van de zoektocht naar andere massagraven, verspreid over heel Oekraïne. Met een team van elf Oekraïense en Franse onderzoekers slaagde Desbois erin zevenhonderd nog onbekende massagraven bloot te leggen en meer dan zeshonderd getuigen te ondervragen.

De vergeten Holocaust is bekroond met de National Jewish Book Award 2008 in de categorie Holocaust.

1941: De Wehrmacht overvalt de Sovjet-Unie. In Oekraïne gaat de Duitse bezetter op systematische wijze tekeer tegen de Joodse bevolking. Honderdduizenden mannen, vrouwen en kinderen worden bijeengedreven en doorgaans buiten de steden doodgeschoten en in massagraven gedumpt.

Patrick Desbois heeft de sporen van dit veelal vergeten hoofdstuk van de Holocaust nagetrokken. Daarbij is hij op getuigen van de nationaal-socialistische volkerenmoord gestuit die door het historisch onderzoek grotendeels over het hoofd werden gezien: mensen die de executies destijds gezien en gehoord hebben én mensen die gedwongen werden hand- en spandiensten te verlenen aan de moordenaars.

Desbois heeft zich tot taak gesteld in contact te komen met de nog levende getuigen en, als een nauwgezet rechercheur, de sporen van de genocide te documenteren. Samen met een tolk, fotograaf en ballistisch expert is hij van dorp naar dorp gereisd. Desbois heeft honderden executieplaatsen en massagraven ontdekt en vrouwen en mannen gesproken die na ruim zestig jaar stilzwijgen eindelijk over hun smartelijke herinneringen spreken.

De vergeten Holocaust is niet alleen een belangrijke bijdrage aan het historisch onderzoek. Het is ook een aangrijpend monument ter nagedachtenis van de 1,5 miljoen Oekraïense Joden die buiten de vernietigingskampen werden vermoord en tot op de dag van vandaag geen waardig graf hebben gekregen.

Patrick Desbois is hoofd van het bureau van de Franse bisschoppen voor relaties met het Jodendom. Hij is adviseur van het Vaticaan en voorzitter van de Yahad-In Unum, een initiatief van de katholieke Kerk en het Joods Wereldcongres om de dialoog en samenwerking tussen beide religies te verbeteren. Patrick Desbois woont in Parijs.

Hitlers eerste slachtoffers

Op 13 april 1933, om negen uur in de ochtend, krijgt de Münchener openbare aanklager, Jozef Hartinger, een telefoontje uit het kort daarvoor in gebruik genomen concentratiekamp Dachau. Vier gevangenen blijken te zijn neergeschoten. Op de vlucht, beweren de bewakers. Maar wat Hartinger aantreft – een met prikkeldraad afgezette kale vlakte, vier lijken gedumpt in een munitiehok, precisieschoten in het achterhoofd, alle vier joden – overtuigt hem ervan dat hier iets gruwelijks aan de hand is.

Dit verbijsterende boek laat tot in de kleinste dramatische details – plaatsen, tijdstippen, mensen en gebeurtenissen – zien hoe de Holocaust begon, en hoe die bijna gestopt werd. Dit is het verhaal van de eerste vier slachtoffers van de Holocaust – Rudolf Benario, Ernst Goldmann, Arthur Kahn en Edwin Kahn – en van de man die alles deed om hun SS-moordenaars te ontmaskeren.
Hitlers eerste slachtoffers bevat de minutieuze reconstructie van zes dramatische weken in 1933: het waargebeurde verhaal van een Duitse openbare aanklager, Jozef Hartinger, die in een gevecht tegen de tijd kampcommandant Wäckerle en het nazisysteem daarachter voor de rechter probeert te brengen.

Het is in alle opzichten een ongelijke strijd. Adolf Hitler is rijkskanselier, Heinrich Himmler is hoofd van de politie, Wäckerle is commandant van het kamp Dachau en zijn 120 bewakers. En Hartinger heeft niet meer wapens dan zijn moed, zijn vindingrijkheid en een juridische procedure die nog uit de Bismarcktijd dateert. Alle drie zet hij in voor wat zijn ultieme aanklacht tegen het kwaad moet worden – de aanklacht die bijna slaagt.

Net als Oskar Schindler en Raoul Wallenberg laat Jozef Hartinger zien wat individuele moed en vasthoudendheid betekenen in een tijd van collectief menselijk falen en wat de blijvende kracht en waarde van recht en rechtvaardigheid zijn.

Een week nadat er de eerste vier moorden waren gepleegd, bezocht een verslaggever van The New York Times het kamp Dachau en interviewde hij de SS-commandant die hij beschreef als een rustige, beschaafde jongeman met blauwe ogen. Twaalf jaar later behoorden de moorden in Dachau uit 1933 tot het cruciale bewijsmateriaal in Neurenberg – en kreeg Jozef Hartinger in zeker opzicht alsnog zijn proces.

‘Meeslepend geschreven, diepgravend onderzocht, fascinerend.’ – Ian Kershaw