De top 10 van de beste boeken over dictators 2025

Dictators hebben door de geschiedenis heen een intrigerende en soms angstaanjagende rol gespeeld in de wereldpolitiek. Van absolute heersers tot autoritaire leiders, deze figuren hebben een blijvende impact gehad op samenlevingen en naties. Het begrijpen van hun opkomst, heerschappij en ondergang is essentieel om de complexe dynamiek van politieke macht te doorgronden.

Op deze pagina vind je de beste boeken over dictators. Van biografieën die diep graven in het leven van deze autoritaire figuren tot analyses die de politieke en sociale context onthullen waarin ze opkwamen, en nog veel meer diversiteit.

Of je nu geïnteresseerd bent in historische figuren zoals Stalin, Hitler en Mao, of nieuwsgierig bent naar de hedendaagse dictators die de krantenkoppen halen, je vind het op deze pagina. Om je een goed beeld te geven van de boeken heb ik naast een boekomschrijving ook een link van Bol.com geplaatst. De link geeft veel extra informatie over het boek.

Acht dictators uit de twintigste eeuw

De dictoriale macht van persoonsverheerlijking

Of het nou gaat om het fascistische Italië onder Mussolini of om de communistische Volksrepubliek China onder Mao Zedong, over één gegeven waren alle dictators uit de vorige eeuw het eens: angst en geweld zijn voor een dictator niet voldoende om alleenheerschappij te waarborgen. Aan de basis van elke succesvolle dictatuur, van die van Stalin tot Kim Il Sung, lag één fundamenteel principe: de cult van persoonsverheerlijking.

In Dictators uit de twintigste eeuw onderzoekt Frank Dikötter dit fenomeen en de manier waarop acht toonaangevende dictators uit de twintigste eeuw beeldvorming hand in hand lieten gaan met terreur om hun machtspositie te werven – en te behouden. Hiervoor maakt hij onderscheid tussen twee sterk uiteenlopende soorten archiefmateriaal die beide echter essentieel blijken: propaganda én verslagen van buitenstaanders.

Dikötter zoekt op ingenieuze wijze naar de verbanden tussen ogenschijnlijk uiterst verschillende dictaturen en toont aan dat dictators als Hitler en Ceausescu niet in een vacuüm leefden, maar juist lessen trokken uit de daden van hun voorgangers. Een fascinerend perspectief op de dictaturen van de twintigste eeuw en de cultussen die hieraan ten grondslag lagen.

Gebaseerd op nog niet eerder onderzocht materiaal

Frank Dikötter is in Nederland geboren en groeide op in Zwitserland. Sinds 2006 is hij hoogleraar Humanistiek aan de Universiteit van Hongkong, voor die tijd was hoogleraar Moderne Chinese geschiedenis aan de Universiteit van Londen. Hij schreef eerder een trilogie over Mao en China, die samen een indringend beeld van een deel van het Mao-tijdperk schetste.

Gruwelijke Dictators

Dictators zijn van alle tijden. Het zijn mannen, soms vrouwen, die er genoegen in scheppen hun volk te onderdrukken. Een dictator kan zich relatief mild gedragen, maar door de geschiedenis heen komen we ook alleenheersers tegen die martelen, moorden of hun volk laten verhongeren. En hoe gaat ‘Nederland’ om met bloeddorstige leiders? Robert Mugabe, Soeharto, Ceaușescu, Hirohito en andere criminelen werden door onze regering warm onthaald. Het land dat zich zo graag moraliserend gedraagt, blijkt gruwelijke heersers graag te ontvangen, te fêteren en te vereren met staatsbezoeken. In dit boek komen 35 gruwelijke dictators in beeld, tirannen die verantwoordelijk zijn voor miljoenen slachtoffers. We lopen door de geschiedenis vanaf Caligula tot aan nog levende alleenheersers zoals Kim Jong-un, Desi Bouterse en Assad.

Aan tafel bij dictators

Fidel Castro was dol op speenvarken, Pol Pot kon je wakker maken voor papajasalade en Saddam Hoessein likte z’n vingers af bij het visgerecht masgouf – een voorliefde die hem uiteindelijk noodlottig werd.

Tijdens zijn journalistieke zoektocht van drie jaar over vier continenten heeft Witold Szablowski de chef-koks van vijf beruchte dictators weten op te sporen. Zij vertellen over het leven, de harde hand en de eetgewoontes van hun dictator. Wat aten ze tijdens de belangrijkste momenten in hun leven? Welke dictator stopte even het moorden voor zijn favoriete maaltijd?

In Aan tafel bij dictators werpt Witold Szablowski een panoramische blik op de 20e en 21e eeuw, met de potten en pannen op de voorgrond en de oorlogen en genocides op de achtergrond.

Het dictatorvirus

Slecht leiderschap is de vloek van de menselijke geschiedenis. Dictators zijn verantwoordelijk voor de meeste oorlogen, genocides en vluchtelingenstromen. Rampspoed is hun handelsmerk. Het wordt tijd dat wij leren hen tijdig te herkennen en écht te begrijpen. Leiderschapsexpert Frank Schaper bracht de kenmerken en rolmodellen van 31 dictators in kaart. Hij ontdekte hoe hun leiderschapsstijl zich al eeuwenlang als een hardnekkig, kwaadaardig virus voortplant middels het rolmodel-effect.

Saddam Hoessein imiteerde bijvoorbeeld Jozef Stalin en Robert Mugabe spiegelde Kim Il-sung. Vladimir Poetin kopieerde de oorlogshandelingen (en fouten) van Peter de Grote, Catharina de Grote, Napoleon, Stalin en Joeri Andropov. Het Dictatorvirus geeft antwoorden op vragen zoals ‘waar kwam Hitlers grootheidswaan vandaan en van wie keek hij zijn jodenhaat en volkerenmoord af?’ Wie waren Xi Jinpings rolmodellen en wat zegt dat over zijn missie Kennis van dictators is ook van levensbelang voor iedereen die leeft in een democratie. Megalomane regeringsleiders die hun ware aard verbergen onder een democratisch vernislaagje vormen namelijk de nieuwste variant van het dictatorvirus. Schaper noemt Recep Tayyip Erdoğan een treffend voorbeeld van zo’n ‘democratische dictator’.

Poetins invasie van Oekraïne op 24 februari 2022 maakte een nieuwe editie van Het dictatorvirus, met een nieuwe inleiding en epiloog, noodzakelijk, omdat zijn brute inval voor teveel mensen als een verrassing kwam. Wie de eerste druk van dit boek uit 2015 uit de kast had getrokken was minder verrast. Poetin is namelijk de archetypische dictator van de 21ste eeuw, zoals Napoleon dat was in de 19e eeuw en Hitler in de 20ste eeuw.

De geschiedenis herhaalt zich niet, wíj́ herhalen de geschiedenis. Maar dan net even anders. Frank Schaper (1958) is zelfstandig leiderschapstrainer en personal coach, en auteur van zeven boeken, waaronder Hoe je een geboren leider wordt (2009).

In Bed Met Een Dictator

Ze heetten Nadja, Clara, Kato, Magda, Felismina, Jiang Qing, Elena, Catherine Ze waren de vrouwen van Lenin, Mussolini, Stalin, Hitler, Salazar, Mao, Ceausescu en Bokassa.

Als echtgenote, maîtresse of muze deelden ze elkaars lot. Deze vrouwen hebben liefde en triomfen gekend, zijn bedrogen en opgeofferd, en hebben dit alles soms met hun leven bekocht. Ze fluisterden hun wrede, gewelddadige mannen toe hoe knap, charmant en belangrijk ze wel niet waren. Absolute macht erotiseert op absolute wijze.

Politieke geschiedenis wordt niet zelden in bed geschreven. Diane Ducret zoekt de vrouw achter de dictator. Ze oordeelt niet en schetst briljante portretten van gedoemde vrouwen, hun verleidingstechnieken, hun liefdesperikelen en de tragiek die het bed van een dictator voor hen in petto had.

Hitlers vader – Hoe een zoon een dictator werd

Een van de weinige biografieen van Hitlers vader, gebaseerd op 31 herontdekte brieven

Een spectaculaire vondst verandert radicaal het beeld dat we tot dusver hadden van Adolf Hitlers vader en zijn familie: een dikke bundel vergeelde brieven van Aloïs Hitler die op zolder weggestopt waren, viel in handen van de historicus Roman Sandgruber. De 31 brieven laten een nieuw licht schijnen op de persoonlijkheid van de man die de jonge Adolf Hitler in belangrijke mate heeft gevormd. Ze geven een inkijk in het dagelijks leven van de familie Hitler, waarover tot nu toe vooral mythen en aannames bestonden. Want nog steeds, en steeds weer, vragen wij ons af: hoe kon een kind uit Oberösterreich, een mislukkeling en autodidact, opklimmen tot een van de meest gevreesde dictators uit de Europese geschiedenis?

Zo verzet je je tegen een dictator

Winnaar van de Nobelprijs Maria Ressa voor de Vrede 2021 over haar strijd tegen dictatuur

Al jarenlang spreekt journalist Maria Ressa zich kritisch uit over het beleid van haar thuisland de Filipijnen. President Duterte probeert daar de straten schoon te houden door moorden binnen de drugswereld ongestraft te laten uitvoeren en verspreidt bovendien via obscure online netwerken met haat doorspekte leugens onder zijn bevolking. Inmiddels is Ressa zelf meerdere keren gearresteerd en hangen haar lange gevangenisstraffen boven het hoofd – en dat allemaal voor het uitspreken van de waarheid.

In Zo verzet je je tegen een dictator laat ze zien hoe de democratie wereldwijd langzaam ten onder gaat en hoe sociale media een serieuze bedreiging vormen voor onze vrijheid. Betoogd vanuit de frontlinie van de digitale oorlog, is dit Ressa’s dringende oproep aan ons allemaal om op te staan en actie te ondernemen voordat het te laat is.

Maria Ressa is journalist en oprichter van het Filipijnse online nieuwsbedrijf Rappler. Ze werd meerdere keren gearresteerd onder het bewind van de Filipijnse president Duterte, omdat ze zich openlijk uitliet over het onbestraft laten uitvoeren van drugsmoorden en het online verspreiden van desinformatie door de regering. In 2021 ontving Ressa de Nobelprijs voor de Vrede en de UNESCO World Press Freedom Prize.

Over Maria Ressa:
‘Een van mijn persoonlijke helden. Ze heeft een belangrijke boodschap voor ons.’ Hillary Clinton

‘Maria Ressa is slechts 1,57 meter lang, maar is een van de grootsten in haar strijd voor de waarheid.’ Amal Clooney

Dineren met dictators

26 tirannen en hun lievelingsgerecht

Adolf Hitler vond duif heerlijk, Saddam Hoessein was als een kind zo blij met gegrilde karper en Kim Jong-il hield enorm van haaienvinnensoep. Met dit krankzinnige kook- en geschiedenisboek tover je met het grootste gemak de favoriete gerechten van de 26 belangrijkste tirannen van de twintigste eeuw op tafel. Naast de recepten van de lievelingsgerechten wordt van elke dictator een levensschets gegeven. Met Dineren met dictators komen we van alles te weten over het comfort food en de eetgewoonten, de tafelmanieren en de spijsvertering van onder meer Stalin (kip met walnoten), Amin (geitenvlees), Mao (varkensbuik) en Castro (schildpaddensoep). Lees, kook en huiver!

‘Wat een smakeloos boek!’

Bloemen van het kwaad – gedichten van dictators

‘Een rozenknopje gaf zich bloot, reikte uit naar ’t violet…’ Deze dichtregels werden geschreven door een onbekende dichter: Josef Stalin. En hij was niet de enige dictator op dichterspad: ‘En leidt haar met blij gemoed – want het uur komt dat je, huilend, haar voor ’t laatst begeleiden moet!’ dichtte Hitler over zijn moeder. Soms waren de gedichten een jeugdzonde, zoals bij Stalin, Hitler en Napoleon, soms vulden tirannen slim hun propaganda aan, zoals Pol Pot en Saddam Hoessein.

Vaak verboog de dictator klassieke motieven naar een regimevriendelijke variant, zoals Nero, Mao Zedong en ayatollah Khomeini deden. En uiteraard was hun poëzie voor henzelf het zoveelste bewijs van hun genialiteit, zoals Ceausescu, de Turkmeense dictator Türkmenbasy en de beide Noord-Koreaanse Kimmen bewezen. Een béétje dictator is megalomaan. Naast massamoord, standbeelden en naar zichzelf vernoemde steden, bergen en waterkrachtcentrales, lijkt poëzie daarbij te horen.

Paul Damen verzamelde deze gedichten en plaatst ze in deze bloemlezing in een historisch kader. Met een nawoord van Menno Wigman

Het lijk van de dictator

Wanneer een dictator sterft is zijn carrière niet voorbij. Als het regime overeind blijft wordt hij geëerd in monumenten en herdenkingen. Als het wordt omvergeworpen, wordt hij de inzet van geheugenconflicten.

Het stoffelijk overschot neemt daarbij een belangrijke plaats in, want het wordt een symbool en aldus ingezet in historische en politieke debatten. Het lijk van de dictator polariseert. Wat doe je ermee? Waar en hoe begraaf je het? Hoe herdenk je of negeer je het? Luc Rasson stelt deze vragen over drie dictators – Franco, Mussolini en Pétain – die in het interbellum, tijdens de Tweede Wereldoorlog en, wat Spanje betreft, tot vandaag hun stempel drukten op hun respectievelijke landen, waar de overgang van dictatuur naar democratie gepaard ging met conflicten rond het lijk van de voormalige leider.

“Als erudiete ‘dark tourist’ laat Luc Rasson een helder licht schijnen op de mysteries die niet alleen het heengaan, maar opmerkelijk genoeg ook de lijken van Mussolini, Pétain en Franco blijven oproepen. Het is een persoonlijke en bevlogen queeste waarin hij smeuïge anekdotiek verbindt met het grote historische verhaal. Zijn aanstekelijke nieuwsgierigheid neemt de lezer mee op een leerrijke en verrassende tocht langs beladen plekken en gebeurtenissen.” – BART VAN LOO

Luc Rasson (1956) is professor emeritus Franse Letterkunde aan de Universiteit Antwerpen. Hij bezocht de geheugenplaatsen en sprak met mensen die op een of andere manier betrokken zijn bij het lijk van de dictator.