De top 10 van de leukste boeken over Leeuwarden 2025

Leeuwarden is de hoofdstad van de Nederlandse provincie Friesland en ligt in het noorden van Nederland. De stad ligt niet ver van de Waddenzee, die op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat, en wordt omgeven door prachtige natuurlandschappen, waaronder de Friese meren en de Waddeneilanden.

Leeuwarden heeft een rijke culturele geschiedenis en herbergt veel belangrijke bezienswaardigheden en attracties die het verleden weerspiegelen. De stad staat ook bekend om zijn universiteiten en hogescholen, waaronder Hogeschool Van Hall Larenstein.

Leeuwarden heeft een rijk cultureel erfgoed en staat bekend om zijn pittoreske grachten, historische panden en gezellige pleinen. De stad is een paradijs voor liefhebbers van cultuur en geschiedenis, met een scala aan musea, galerijen en monumenten om te verkennen.

In 2013 werd Leeuwarden verkozen tot Culturele Hoofdstad van Europa, een bewijs van de levendige en dynamische culturele scene. De stad biedt een scala aan activiteiten en bezienswaardigheden, waaronder het Fries Museum en het Natuurmuseum Fryslân.

Meer over Leeuwarden zelf maar ook de geschiedenis lees je in de boeken die ik geselecteerd heb voor deze pagina. De 10 beste boeken over Leeuwarden worden uitgebreid beschreven en als extra heb ik een link van Bol.com toegevoegd voor extra informatie over het boek.

Het Leeuwarden boek

Mede door toedoen van de in 2000 opgerichte historische vereniging Aed Levwerd, die intussen rond 1800 leden telt, is de belangstelling voor de geschiedenis van Leeuwarden de laatste jaren enorm toegenomen. Het Historisch Centrum Leeuwarden is voor zowel de beroepshistoricus als de geïnteresseerde leek een rijke bron. Dit fungeert niet alleen als stadsarchief, maar is ook het kloppende hart van de stad geworden dat de historie tot leven doet komen in aansprekende publicaties, tentoonstellingen, lezingen en rondleidingen.

Dit boek kan daarvan als een neerslag worden beschouwd: een staalkaart van het stadsleven door de eeuwen heen, met aandacht voor belangwekkende gebeurtenissen, voor plaatsen van herinnering waar het verleden nog voelbaar aanwezig lijkt en voor personen die de stad kleur hebben gegeven. Chronologisch gerangschikt en beschreven door Pieter de Groot, ‘Liwwadder’ in hart en nieren en oud-redacteur van de Leeuwarder Courant, waarin hij als columnist nog wekelijks zijn betrokkenheid met de stad toont. Het Historisch Centrum Leeuwarden stelde het rijke beeldmateriaal ter beschikking.

Leeuwarden voor 1435

Leeuwarden voor 1435. Een poging tot reconstructie van de oudste stadsgeschiedenis. Met o.a de terpentijd en de voor-stedelijke periode.

Historische atlas van Leeuwarden

Leeuwarden is al ruim vijf eeuwen de hoofdstad van Fryslân, maar de nederzetting is minstens tweemaal zo oud. De Historische atlas van Leeuwarden brengt de ontwikkeling in kaart van een terpdorp aan een arm van de zee, via de bloeiperiode als zetel van de Friese stadhouders in de Gouden Eeuw tot centrum van werkgelegenheid en cultuur in een eigenzinnige, perifere regio nu de ‘kleinste grote stad’ van Nederland. Aan de hand van kaarten, cartografische reconstructies, schilderijen en foto’s wordt de ruim duizendjarige geschiedenis van Leeuwarden beschreven.

Een stad die begon als nederzetting van boeren en vissers op terpen in een weids waddenkwelderland. Dankzij zijn centrale ligging, nabij de grens van klei, veen en zand ontwikkelde Leeuwarden zich binnen zijn singels vanaf de late Middeleeuwen tot het met grachten en kanalen doorsneden hart van het waterrijke Fryslân, waaruit nijvere buitenbuurten langs Vliet en Dokkumer Ee als slagaders het land in reikten.

Vanaf de negentiende eeuw werd de landelijke ruimte tussen deze tentakels opgevuld met een enkele prestigieuze buurt en met veel volkswijken. Leeuwarden werd vooral het centrum van agrarische industrie, met de bijbehorende banken en verzekeringsmaatschappijen, om uiteindelijk uit te groeien tot een centrum van onderwijs, diensten en innovaties op het gebied van water.

Leeuwarden in de jaren zeventig

Wat er in de jaren zeventig in Leeuwarden ook gebeurde, fotograaf Paul Janssen was erbij. Van gouden plaat voor Herman Brood tot demping van Het Vliet, van fietsdemonstratie tot bezetting van De Klanderij, hij was met zijn camera ter plekke.

Paul Janssen (1946-2009), die de ‘seventies’ als zelfstandig fotograaf in tienduizenden beelden vastlegde, liet een indrukwekkend archief na. Uit dat unieke materiaal, dat nu onderdeel is van de collecties van het Historisch Centrum Leeuwarden, is een brede selectie gemaakt voor de uitgave ‘Leeuwarden in de jaren zeventig / In beeld gebracht door Paul Janssen’

Een eerbetoon aan een aimabele vakman, die na de jaren zeventig nog ruim een kwarteeuw deel uitmaakte van de fotoredactie van de Leeuwarder Courant. En ook toen vooral de stad als werkgebied had. Een stad die hij, ver voor het tijdperk van de drones, al met een modelvliegtuig vanuit de lucht fotografeerde. Dichtbij of van veraf: als het om Leeuwarden ging was Paul Janssen altijd in beeld.

Ken je Leeuwarden?

Leeuwarden. Stad van de Prinsentuin, de WTC, de kelders. Eindpunt van de Elfstedentocht. Een echt Friese stad bovendien. Over Leeuwarden is veel te ontdekken, zowel in het verleden als nu. Ga zitten met familie of vrienden en zie wie er over de meeste kennis over Leeuwarden beschikt! Al rond het begin van de jaartelling vestigden de eerste bewoners zich op een terp aan de toenmalige Middelzee.

Deze Oldehoveterp is nog altijd het hart van Leeuwarden, dat zich in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa mag noemen. In Ken je Leeuwarden geeft u antwoord op vragen over ingrijpende gebeurtenissen, beroemde personen en plekken waar het verleden nog steeds tastbaar is.

Ken je Leeuwarden is een boek met 250 quizvragen over Leeuwarden. Leer spelenderwijs meer over het heden en verleden van de Friese hoofdstad. Daarna zult u met andere ogen naar de stad kijken en misschien wel aangezet worden tot nieuwe ontdekkingen tijdens wandel- en/of fietstochten.

Op stand in Leeuwarden

Op stand in Leeuwarden toont een beeld van 179 jaar Harlingerstraatweg. Een straat met geschiedenis, met kwaliteit en allure, met variatie, met verschillende bouwstijlen en bouwtijden, met pommeranten en prominenten en met diverse functies, gebruiken en verhoudingen. Ooit met een zwembad, een harddraversbaan, een tenniscomplex, een tram, enkele boerderijen en een monumentaal pand als Baens-Ein.

Nu met ruim honderd woningen, een kerk, een begraafplaats en een bijzonder plein ‘in het midden’. In drie delen geeft het boek hierover een samenhangend beeld. Met in deel 1 een beschrijving op hoofdlijn van de ontwikkelingsgeschiedenis, in deel 2 een verdieping daarvan in acht thematische hoofdstukken en in deel 3 een beschrijving van alle aanliggende woonhuizen. Tussendoor staan persoonlijke verhalen van acht (oud)bewoners.

Leeuwarder straatnamen

Henk Oly onderzocht de geschiedenis van de straatnamen in Leeuwarden en de dorpen van de gemeente. In zijn inleiding beschrijft hij vijfhonderd jaar Leeuwarder straatnaamgeving. Vervolgens verklaart Oly in een encyclopedisch deel de herkomst van alle in gebruik zijnde namen, een kleine 2000. Daarbij heeft hij ook aangegeven wanneer een bepaalde naam voor het eerst vermeld is en wanneer die officieel is toegekend. Ook namen van niet meer bestaande straten en de officieuze benamingen zijn beschreven. Een register completeert dit unieke boek, dat is voorzien van prachtig fotomateriaal.

De auteur was als docent verbonden aan de NHL en publiceert met regelmaat over de Leeuwarder geschiedenis in het tijdschrift Leovardia van de historische vereniging Aed Levwerd.

De mooiste stadsgezichten van Leeuwarden 

In 2018 is Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa. Het Historisch Centrum Leeuwarden grijpt dit culturele kroonjaar aan om een selectie van de fraaiste schilderijen, prenten en tekeningen van de Friese hoofdstad vanaf het begin van de zeventiende eeuw tot nu aan het publiek te presenteren. Nooit eerder werden zoveel stadsgezichten van Leeuwarden tegelijk samengebracht als in dit boek en gelijktijdig in een tentoonstelling in het HCL.

Hierbij is in de eerste plaats geput uit de rijke topografisch-historische atlas van het HCL en verder uit de soortgelijke verzameling prenten en tekeningen in het Fries Museum. Schilders en tekenaars van toen en kunstenaars van nu tonen de rijkdom en armoede van de historische stad; de pareltjes en rotte plekken en bijzondere bewaarde en verdwenen gebouwen, pleinen, straten en gloppen. Waarheidsgetrouw of juist met enige fantasie.

Dit boek laat het grootstedelijke én het dorpse zien dat de Friese hoofdstad karakteriseert.

Het Leeuwarden Gevoel

Een stad is wat de inwoners er van maken. Wat ze er bij voelen, wat ze er beleven. Gitte Brugman selecteerde uit de Leeuwarder Courant vijftig opvallende artikelen over naoorlogse gebeurtenissen en mensen in de Friese hoofdstad. Bovendien laat ze vierenvijftig bekende en minder bekende Leeuwarders vertellen over hun band met de stad.

Leeuwarden gezien door W.H. Kuipers

Wiebren Hendrik Kuipers (1918-1988) was in de jaren vijftig van de vorige eeuw de eerste voorlichtingsambtenaar van de gemeente Leeuwarden. Overheidsvoorlichters waren er toen nog nauwelijks in Nederland; de Friese hoofdstad was zijn tijd vooruit. W.H. Kuipers was een begeesterd amateur: een opleiding tot fotograaf heeft hij nooit gehad. Maar in de loop der jaren heeft hij het leven in de stad gevangen in duizenden foto’s, die een prachtig beeld geven van de gestage veranderingen die Leeuwarden heeft doorgemaakt in de jaren vijftig en zestig.